Polonyalı yönetmen Kryztof Kieslowski’ nin el emeği göz nuru eseri ‘Dekalog’. Yahudilerin kutsal kitabı Tevrat’ta bulunan 10 emirin incelendiği 10 bölümden oluşan bir seri. Seride her bölüm farklı oyuncular yer alıyor ve farklı bir emir işleniyor.
Seksenlerde Polonya’ da karın kışın ortasında bir sitede yaşayan insanların hayatını izliyoruz. Diyaloglar temiz, manzaralarsa insanların ortak dertlerinden: ‘Tanrı var mıdır?’, ‘Ölüm nedir?’, ‘Aşk nedir?’. Kieslowski’ ‘nin insanları meraklı dolaysıyla izleyici olarak dahil olduğunuz süreçte kendinize hep sorular soruyorsunuz ki bu da seriyi ayrı bir yere taşıyan unsur. Dekalog 2’de gördüğümüz bir insanı Dekalog 4’ te görüyoruz. Bu detaylar dekalogları birbirine bağlarken Kieslowski’ nin mekan yaratmadaki gücünü pekiştiriyor. Bunu yaparken de rastlantıları kullanması karakterlerin ne kadar yaşamın içinden ve gerçek olduğunu ispatlıyor.
Yazımızın bu kısmı serinin birinci filmindeki detayları içerecektir. ‘Dekalog 1’ dekaloglar içinde belki de en vurucu olanı. Kendini bilimin şaşmaz doğrularına adamış, Tanrının yerine doğayı, bilimi ve fizik yasalarını koymuş bir baba ve babanın son derece zeki oğlu Pavel ekseninde dönüyor. Pavel’in sorduğu sorular aslında hepimizin zamanında sorduğu soruların aynısı. Ölüm ne demek? İnsanlar neden ölür? Geriye ne kalır? Cevapları hem katolik halasında hem de babasında arayan cam gözlü Pavel’ e bir anda ısısını veriyorsunuz.
Pavel bir gün buzda kaymak ister. Bunun tehlikeli olup olmadığını babasına sorar. Babası da bilgisayara (film boyunca gördüğümüz bilgisayar birçok soruya cevap verir) sorar. Bilgisayarın hayır demesi üzerine Pavel’ e kayabileceğini söyler. Fakat buz çatlar ve Pavel boğulur. Babasının savaşı burada başlamıştır. Akıla inanmıştır, bilgisayar onun tanrısıdır fakat günün sonunda oğlunu kaybetmiştir, bilgisayar yanılmıştır. Babayı kilisede görürüz. Artık Tanrı’nın yerine ne koyacaktır ? Kieslowski günün sonunda kimin yanındadır ? Tanrı’ nın mı yoksa aklın mı ? Bu izleyenin bakışına göre değişebilir. Bence yönetmen burada bilinmezliğin tarafındadır.